اسفناج Spinach

کلیات گیاه شناسی اسفناج گیاه بومی ایران است و از اوائل قرن اول میلادی کم کم به نقاط دیگر دنیا راه یافت . بطوریکه در تاریخ مسطور است اسفناج در قرن هفتم در چین و در قرن دوازدهم در اسپانیا کشت میشده است . کشت اسفناج در سال 1806 در آمریکا شروع شد . اسفناج گیاهی است یکساله درای ساقه ای راست به ارتفاع نیم متر که برگهای آن پخن و نرم مثلثی شکل برنگ سبز می باشد . اسفناج نسبت به سرمای زمستان مقاوم است . دو نوع اسفناج وجود دارد که بنام پائیزه و بهاره نامیده می شود . اسفناج بهاره در فصل بهار کاشته می شود و به اسفناج انگلیسی معروف است . نوع پائیزه آن که به خاک بسیار غنی احتیاج درد در پائیز کاشته می شود . گلهای اسفناج برنگ سبز کمرنگ می باشد . اسفناج چون درای مواد غذایی فراوانی است کشت آن امروز در تمام نقاط دنیا معمول است .

ترکیبات شیمیایی: اسفناج از نظر داشتن ویتامین B3 بسیار غنی است و بنابراین داروی مهمی برای برطرف کردن بیماری پلاگر است .( پلاگر یک نوع بیماری است که بعلت کمبود ویتامین B3 در بدن تولید می شود و نشانه های ضعف بدن ، تشنج ، اختلال در دستگاه هاضمه و بوجود آمدن لکه های قرمز روی بدن است .) ضمنا در اسفناج مقدر زیادی آهن ، ید ، لسیتین ، کلروفیل ، کاروتن ، اسید اگزالیک و اسید ارسنیک وجود دارد در صد گرم اسفناج خام مورد زیر موجود است : انر‍‍‍ژی                       20 کالری آب                           90 گرم پروتئین                      3 گرم چربی                       0/3 گرم مواد نشاسته ای        3/5 گرم کلسیم                     90 میلی گرم فسفر                       50 میلی گرم آهن                          3/2 میلی گرم سدیم                       70 میلی گرم پتاسیم                     470 میلی گرم ویتامین آ                    6000 واحد ویتامین ب 1              0/1 میلی گرم ویتامین ب 2              0/2 میلی گرم ویتامین ب 3              0/6 میلی گرم ویتامین ث                40 میلی گرم

خواص داروئی: برگ اسفناج از نظر طب قدیم ایران کمی سرد و تر است و برخی عقیده دارند که متعادل است یعنی نه سرد است و نه گرم . 1) برگ اسفناج منبع غنی ویتامین A ، B3 ، C و آهن و پتاسیم می باشد . 2) بدن را قلیایی می کند . 3) خنک کننده است و برای پائین آوردن تب مفید است . 4) ورم روده کوچک را رفع می کند . 5)برای ورم ریه مفید است . 6)ملین است و یبوست را برطرف می کند . 7)برای لاغر شدن و وزن کم کردن مفید است . 8) اسفناج بدلیل داشتن ماده ای بنام اسپیناسین هضم غذا را تسریع می کند . این ماده باعث تحریک معده و ازدیاد ترشحات آن می شود . 9) خوردن اسفناج در رفع تشنگی موثر است . 10)برای از بین بردن ورم و درد گلو مفید است . 11) برای رفع سرفه های خشک برگ اسفناج را با حو پوست کنده و روغن بادام بپزید و بخورید . 12)آش اسفناج با گشنیز برای سردردهایی که ناشی از سوء هاضمه و اختلال دستگاه گوارشی است مفید می باشد . 13)اگر آش اسفناج را ب آب لیمو و سماق و یا آب غوره بخورید سردردهای ناشی از اختلال کیسه صفرا را برطرف می کند . 14) خوردن اسفناج از سطان جلوگیری می کند مخصوصا در افرادی که به مصرف الکل و سیگار دست دارند . 15)حقیقات دانشمندان نشان داده است که اسفناج در پیشگیری سرطان روده بزرگ ، معده ، پروستات ،‌حنجره و رحم موثر است . 16)اسفناج کلسترول خون را پائین می آورد . 17)بهترین دارو برای کسانی است که مبتلا به کم خونی هستند . 18) اسفناج مانند جارو روده بزرگ را تمیز می کند . 19)ترشحات لوزالمعده را افزایش می دهد . 20)اسفناح سبزی مفید برای تقویت اعصاب است . 21)اسفناج پته برای رفع بیماری آسم و گرفتگی صدا بسیار موثر است . 22)رماتیسم و نقرس را درمان می کند . 23)برای زیاد کردن شیر در مادران شیر ده موثر است . 24) سابقا نوعی شربت از اسفناج تهیه شد که در معالجه خونریزیها و کم خونی از آن استفاده می کردند . 25) تخم اسفناج ملین و خنک کننده است . 26)تخم اسفناج برای برطرف کردن ورم کبد و یرقان مفید است . 27)اسفناج تعداد گلبولهای قرمز خون را افزایش می دهد . 28) اسفناج چون دارای کلروفیل است عضلات روده را تحریک کرده و تخلیه مدفوع را آسان می کند . 29) اگر کسی مبتلا به حبس البول یعنی بند آمدن ادرار است می تواند با مخلوط نصف فنجان آب اسفناج این ناراحتی را درمان کند . با همان مقدر روغن بادام یا روغن زیتون مخلوط کرده و باو بدهید . 30)اسفناج را در سالاد خود بریزید و میل کنید .

مضرات : اسفناج بعلت داشتن اگزالات برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگهای کلیه و مثانه مناسب نیست ضمنا آنهائیکه سرد مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه گرم نظیر زنجبیل و هل میل نمایند .