پیاز رسمی

درکتب طب سنتی با نام عرب آن (بصل) آمده است ، به فرانسوی      و         و به انگلیسی         گفته می شود. گیاهی است ازخانواده        نام علمی آن       است .

نام پیاز به گیاه و به غده متورم ورقه ورقة گوشتی زیرزمین آن نیزگفته می شود.

مشخصات

پیازگیاهی است دوساله برگهای آن لوله ای استوانه ای و توخالی ساقه گل دهندة  آن به ارتفاع  3/1-1 مترکه آن هم استوانه ای خالی است و قسمت پایین آن متورم است .گلهای آن گروهی به صورت چترمدور و حجیم به رنگ سفید یا بنفش در تابستان در انتهای ساقه گل دهنده ظاهر می شود. دانه های   آن ریز و سیاه است که در کپسول قراردارند.

به طورکلی دونوع پیاز هست ، پیاز نوع سفید و پیاز نوع رنگی (قرمز،بنفش یا مخلوط ) پیاز نوع سفید شامل ارقامی است که برای کاشت بهاره و برداشت اوایل پاییز مناسب  هستند.

کاشت پیاز سفید یا نوع پاییزه : معمولاً بذر آن را در اواخر تابستان در خزانه می کارند و گیاهان حاصله را در آبان ماه و یا در اوایل فروردین سال بعد به مزرعه  منتقل می کنند ، به این ترتیب غده های پیاز محصول این کاشت را می توان در خردادماه برداشت کرد( نوع پیاز سفید زودرس ).کاشت پیاز رنگی :هدف برداشت محصول پیازدر مرداد و شهریور است که  در دوران زمستان مصرف شود ، برای این کار مطمئن ترین طریق این است که پیازهای کوچکی که ازکاشت بذر در سال قبل به دست آمده در بهار در خاک مزرعه  با فاصه 25  سانتی متر فاصله خطوط  و 15 سانتی متر فاصله بوته ها کاشته شود و این پیازها معمولاً پس از4-3 ماه قابل برداشت هستند و پیازهای درشت خوبی دراواخر تابستان برداشت می شودکه آنها را پهن می کنند که خشک  شوند و به اصطلاح پیاز انباری خشک تهیه شود و در دورة زمستان نگهداری و مصرف  می شود.

ترکیبات شیمیایی

 ازنظرترکیبات شیمیایی در پیاز اسانس و سولفیدهای آلی یافت می شود . در فلسها و ورقه های پیاز موادکاتچول  و پروتوکا تچوئیک اسید وجود دارد.

مقدار اسانس پیاز درحدو05/0 درصد تمام گیاه است . درپیاز یک ماده محرک قلب وجود دارد. خوردن پیاز قند خون را کاهش می دهد و ترشح صفرا را زیادمی کند  جزء عمده اسانس خام پیاز ماده آلیل پروپیل دی سولفید است . شیره پیاز تازه تا حدودی باکتری کش است .

تزریق زیرجلدی 2میلی  لیتر عصاره پیاز برای  هرکیلوگرم وزن  خرگوش مقدار ترشح ادرار آن را از 13به 26میلی لیتر در روز افزایش داده است. در پیازماده عاملی به نام گلی کولیک اسید وجود دارد. از پوست پیازکوورستین خالص گرفته شده است .

از پوسته ها و ورقه های قهوه ای خشک خارجی پیاز فلاونوئید  و سایرترکیبات  فنلی گرفته شده و از پوسته های گوشتی وسط آن نیزمواد فوق الذکر به دست آمده است  .

 دراعضای مختلفةگیاه اسیدهای فنلی از جمله فنولیک اسید و ترکیبات قندی

وجود دارد. در هر یکصد گرم پیاز خام رسیده مواد زیر موجود است:

آب 89 گرم  ، پروتئین 5/1 گرم ، هیدراتهای کربن 7/8گرم  ، خاکستر6/0 گرم ، کلسیم 27 میلی گرم ، فسفر 36میلی گرم ،آهن 5/0 میلی گرم ، پطاسیم 157 میلی گرم ، ویتامین آ 40  واحد بین ا لمللی ، تیامین 03/ میلی گرم ، رایبوفلاوین 04/0میلی گرم ، نیاسین2/0 میلی گرم ،ویتامین ث 10میلی گرم ، انرژی غذائی 38  کالری .

خواص  و کاربرد

پیاز محرک و نرم کننده سینه و مقوی نیروی جنسی و قاعده آور است و پخته آن در موارد نفخ  و اسهال خونی مصرف می شود در هند(می نات) می گوید که پیاز ضد سرفه و قاعده آور و مدر است. در شیره تازة پیاز یک عامل هایپوگلی سیمیک یعنی عاملی که موجب پایین آمدن قند خون می شود یافته اند که در اثربخار فرار است و فعالیت خود را از دست می دهد حتی اگر از ضد عفونی کننده ها به آن اضافه شود و خنک و سرد شده باشد.

پیازچه  و موسیر دارای خواصی مشابه پیاز هستند. پیاز و پیازچه و موسیر محلل و ضدعفونی کننده  و التیام دهندة زخم هستند. اگرآب آنها با عسل مخلوط شود برای محل سوختگی مفید است .

پیاز ازنظر طبیعت طبق نظرحکمای طب سنتی خیلی گرم و خیلی خشک است و در ضمن رطوبت نیز دارد. بازکننده  گرفتگی ها و انسداد مجاری است و اشتهاآور است و برای تقویت نیروی جنسی بسیار مؤثر می باشد.

خوردن خام آن با نان  درمسافرت و درمواقع عوض شدن آب و هوا مفید و سلامت بخش  است. مدر است و خردکننده سنگ کلیه و در بیماری های استسقا یا اناسارکا که  مایع در زیر بافت جلدی جمع می شود پیاز مدر است خیلی موثر است، در این مورد سابقاً معمول بوده که رژیم شیر و پیاز داده شود به این ترتیب که غذای مریض مبتل ابه استسقا لحمی منحصر به سه بار در شبانه روز شیر با قدری قند و پس ازآشامیدن شیر یک دانه  پیاز خام ، این رژیم در رفع  استسقا بسیار مؤثر است البته در مواردی که  مریض بتواند پیاز بخورد و عوارضی  نداشته باشد. پختة آن ملین است و پختة آن در سرکه و یا پروردة آن در سرکه برای یرقان و طحال و برانگیختن  اشتها وتقویت هاضمه وجلوگیری از حال به هم خوردگی صفراوی  و بلغمی نافع است و خوردن پخته آن در شیر برای رفع درد دل به  کار می رود. خوردن پیاز بتنهایی مانع تاثیر داروهای بد و سموم است و برای رفع ضررگاز گرفتن سگ هار مفید می باشد، برای این کار باید تا سه روز هر روز درحدود سیصدگرم خورده شود ریختن قطره آب آن در چشم برای خارش و جرب پلک و آغاز نزول آب (آب سفید) و با عسل برای زخم چشم و ضعف بینایی نافع است . ریختن آن در بینی پاک کننده دماغ و بوییدن آن برای رفع ضرر تعفن هوا مفید است . چکانیدن آب آن در گوش برای رفع سنگینی شنوایی وطنین درگوش و پاک کردن چرک  و تحلیل باد آن مفید است . خوردن آب و عصاره آن که با کوبیده شدن پیاز به دست آید در حدود100-50  گرم  برای عقرب گزیده مفیداست و ضماد کوبیده پیاز که در محل نیشزدگی عقرب گذارده شود ، خیلی نافع است . ضمادآن روی پوست اصولاً خون را به طرف پوست جلب می کند و رنگ چهره را درخشان می نماید.

ضماد پیاز پخته بتنهایی یا با داروهای مناسب برای نرم کردن ورمهای سرد و با زرده تخم مرغ و یا روغن تازه یا پیه برای دفع دردهای مقعده و خارش  و تحلیل ورم مقعده مفیداست .درتمام موارد مصرف پیاز سفید بزرگ موثرتر است تا سایر انواع . پیاز برای گرم مزاجان مضر است و اسراف  در خوردن آن موجب  ایجاد فراموشی و نفخ  و بادهای غلیظ و خلط غیظ و تشنگی و سردرد است.  برای این کار باید پیاز را با آب ونمک شست و با سرکه خورد و بعد از خوردن پیاز برای اجتناب از ناراحتی های جانبی آن آب انار و کاسنی میل  شود. برای رفع بدبویی  پیاز می توان باقلا و یا گردوی پخته و یا نان سوخته خورد و پیاز داغ یا پیاز سرخ شده  این ناراحتی ها را ندارد و بو نیز ندارد .

 تخم پیازخشک وگرم است و برای ازدیاد نیروی جنسی مفید است. ضماد تخم پیاز برای جلوگیری از ریختن مو نافع است ، مقدار خوراک آن تا 5  گرم است . اشخاصی که در مقابل پیاز حساسیت دارند و اشخاصی که  سابقه خون روی و ناراحتی های پوستی دارند باید ازخوردن پیاز احتراز کنند.

نظری به یافته های تحقیقات علمی جهان در دو دهه 80-70

درمورد خواص درمانی پیاز: پیازگیاه معجزه گری است که در رژیمهای غذا درمانی از مهمترین عناصر برای مقابله و درمان بیماریها است . دانشمندی به نام  دکترویکتورگرویچ ،استاد پزشکی دردانشگاه          نسخة معروفی برای بیماران قلبی خود دارد «پیازبخورید». تحقیقات علمی و تجربیات دکترگرویچ او را قانع کرده است که پیازدر بالا بردن جزء مفید       در کلسترول خون نقش موثری دارد. طبق نظر این دانشمند مقدار خوراک موثر پیاز مصرف روزانه نصف یک پیاز متوسط خام یا معادل آن عصاره پیازاست و اثرآن پس از دوماه محسوس است . دکترگرویچ در بررسی هایی که درآزمایشگاه با تجزیه پیاز برای یافتن مواد محتلف اآ نموده  تا به حال حدود150  نوع مواد مختلف شیمیایی در پیاز یافته است ولی هنوز ماده موثری که در پیاز موجب بال ارفتن جزء مفید        کلسترول خون می شود پیدا نکرده است. ولی تجربیات اونشان می دهد که پیاز خام به هر حال اثرش بیشتر است و حرارت معمولاً خاصیت       افزایی پیاز را کاهش می دهد. مع هذا معتقد است پیاز  پخته نیز بکلی بدون خاصیت نیست  و برای  عروق قلبی ازطرق دیگری آثار مفید دارد.

یافته دیگر در مورد پیاز این است که در بدن به عنوان یک ماده ضد انعقاد خون عمل می کند و سیستم حمایتی بدن در مورد ضد لخته شدن خون را تقویت و تحریک می کند. دانشمندان و محققان هند نیزدرمورد پیاز به نتایج مشابهی رسیده اند و هر دو گروه  معتقدند  پیاز از راههای مختلفی در کاهش خطر بیماری های قلبی موثراست. ازسال 1960 که نظریه اثر چربی های اشباع شده در کثیف کردن خون و ایجاد بیماری های  عروقی قلب مطرح  گردید ترکیبات مختلف دارویی و خوراکی و استروژنها و سالیسیلات ها و انواع داروهای  شیمیایی ضد بیماری های قلبی موردآزمایش قرار گرفت ولی اغلب آنها قدرت کافی برای مقابله با خطر بیماری های قلبی از خود نشان ندادند و بتدریج از صحنه کنارگذارده شدند تا سرانجام روزی دکترگوپتا  استاد پزشکی دانشکده پزشکی لوکنا  و هندوستان ،اعلام کرد« چرا بین خوراکی ها پیاز را  از این نقطه نظرآزمایش نکنیم » و او یک سلسله تحقیقات علمی را در این زمینه آغاز کرد و نتیجه  گرفت که خوردن روزانه حدود60 گرم پیاز کامل خام مقدارکلسترل خون را محسوساً کاهش می دهد. وآزمایشهای دیگر اونشان داد که این خاصیت در پیاز پخته یا خشک نیزکم و بیش وجود دارد.آزمایش های دیگری نشان می دهد که پیاز به علت داشتن ماده ای به نام پروستاگلاندین در کاهش فشارخون نیز مؤثر است .درطب سنتی کهن از پیاز در بیماریهای قند استفاده می شده است در  1923 تحقیقات دانشمندان نشان داده است که در پیاز ماده ای است که قند خون را کاهش می دهد و در 1960 دانشمندان در تحقیقات خود به ماده ای در پیاز برخورد کرده اند که از نظر خواص معادل 77 درصد مقدار مصرف ا ستاندارد تولبوتامید یا اوریناز است و باخوردن پیاز ساخت وترشح انسولین دربدن را تحریک می نماید بدون اینکه عوارض جانبی آن را داشته باشد.

 تحقیقات دیگری نشان می دهد که پیاز یک آنتی بیوتیک قوی است .اولین بار اواسط سال 1800 لویی پاستور پیاز را از این نظرموردآزمایش قرار داده اعلام نمودکه پیازنوعی ضدباکتری قوی است. تحقیقات بعدی نشان دادکه پیاز و اسانس پیاز برای کشتن  و انهدام باکتریهای بیماریزا موثراست. ازجمله ضد سالمونلا و اشریچیاکولی  که از باسیلهای کولون است ، می باشد. درآزمایشی اثر پیاز بر  ضدعامل سل مشاهده شده است.دانشمندان روسی بین 150گیاه که از نظر ضد باکتری بودن آزمایش نموده اند سیر و پیاز قوی ترین بوده است. اگر8-3 دقیقه مقداری پیاز خام جویده شود مخاط دهان به کلی استریل می شود. دکتر اروین زیمنت که  ازصاحب نظران وکارشناسان معروف بیماریهای ریه است پیاز را داروی موثری برای سرماخوردگی می داند، زیرا پیاز بسیار خلط آور است و با تحریک مخاط اخلاط را از ریه ها به گلو آورده و با سرفه موجب اخراج آن را فراهم می سازد. پیاز به علت ترکیبات گوگردی که دارد از مواد ضد سرطان نیزمی باشد.محققان در مرکز تحقیقات بیمارستان اندرسن و موسسه تومور ماده ای به نام پروپیل سولفاید در پیاز یافته اند که ازفعال شدن مواد سرطان زا جلوگیری می کند.

دانشمندان دندان پزشکی هاروارد و همچنین موسسه ملی سرطان نیز در تحقیقات به آثار مشابهی در مورد خواص ضد سرطانی پیاز رسیده اند.دوگونه دیگر از جنس         به  عنوان سبزی خوردن و یا نوعی ادویه تازه مصرف می شود که در زیر به طور مختصر شرح داده می شود:

1. پیازچه : به فرانسوی         و         و           و     وبه انگلیسی      گویندگیاهی است چند ساله از خانواده         نام علمی آن          و نوع دیگری ازآن   است که به فرانسوی        نامیده می شود.خواص پیازچه شبیه پیاز است .

2.موسیر: به فارسی «سیرکوهی » نیزمی گویند در کتب طب سنتی «ثوم جبلی» آمده است طعم آن  کمی تلخ است به همین جهت آن را «تلخ پیاز» هم می گویند (مخزن)  در برخی مدارک طب سنتی «اسقوردیون » هم آورده شده است .به فرانسوی       و به انگلیسی          و          گفته می شود.گیاهی است از خانواده              نام علمی             است .

خواص آن شبیه پیاز و سیر است.جوشاندة 150 گرم پیاز یا موسیر در یک لیتر آب عسل به عنوان جوشانده مدر مصرف می شود و در مواردی که دفع ادرار بامشکل مواجه است بسیار اثر مفید دارد.در هندوستان موسیر را به عنوان افزایش دهنده نیروی جنسی تجویز می کنند و قطره آن را برای تسکین دردگوش مصرف می کنند.

در فرهنگ مخزن الادویه موسیر را به فارسی «بصل الزیز» نیزگفته است ولی در سایرمدارک طب سنتی بصل الزیز را نامی برای       یا زاغک و موسیرذکر می کنند،ولی اکثریت مدارک معتبر موسیر را نام فارسی برای          و     می دانند.

 مختصری ازسوابق تاریخی شناخت ومصرف  سیر وپیاز

سیر و پیاز از قدیمی ترین گیاهانی است که بشر شناخته و مصرف می کرده است و در مصر و چین شاید قرنها قبل از ثبت تاریخ نیز کاشته می شده است .تعداد زیادی نمونه های سیر در قبر توتان خامن             درمصر یافت شده است که ازآثار تاریخی 1358قبل ازمیلادمسیح می باشد.

قوم ا سرائیل در زمانی که از مصر به ارض موعود کوچ می کردند از دوری و در اختیار نداشتن تعدادی از میوه ها و سبزی ها از جمله سیر شکوه داشتند و در تورات آمده است که ما به یاد می آوریم ماهی را که درمصرمی خوردیم همچنین خیارها،خربزه ها،تره ،پیاز و سیر را

 سیرغذای عمومی کارگران رومی بوده و برای اینکه سربازان قوی ترشده و شجاعت بیشتری از خود نشان دهند نیز به آنها سیرداده می شده است . سقراط در حدود 400  سال قبل ازمیلاد به خواص طبی سیر اشاره کرده و500 سال بعد ( دیوسکوریدس)  از دانشمندان یونان نیز به تاثیرآن برای معالجة بواسیر و به عنوان مدر پی برده است.

سیر و پیاز توسط رومی ها به مصرآورده شده است و در زمان شکسپیر  ادیب و شاعر معروف انگلیسی نیز شناخته بوده است . در نمایشنامه رؤیای نیمه شب تابستان آمده است که اغلب هنرمندان نمایشنامه برای اینکه بوی خوبی از دهان آنها خارج شود، ناچار بودند از خوردن سیر و پیاز خودداری نمایند.

در روزگاران  خواص شفابخش متعددی به سیر نسبت داده می شده است و سیر به عنوان تقویت معده ،ضدعفونی کننده ، معالجة آسم و سرفه و برونشیت و معالجه  صرع ، روماتیسم و جذام و سرماخوردگی تجویز می شده است. ضمناً ازداروهای ضدکرم و نرم کننده  سینه نیز به شمار می رفته است . در قرن  اخیر در 1916 در جریان جنگهای اول جهانی ارتش انگلیس ازسیر به عنوان ضدعفونی کننده در التیام زخمهای سربازان استفاده وسیع می کرده است .

در مورد ورود پیاز به امریکای شمالی آنچه که تاریخ نشان می دهد این است  که پیاز یکی ازگیاهانی بوده که     به دنیای جدید وارد کرد و او در مسافرت دوم  خود در ژانویه سال 1494 پیاز را در شهر       درجمهوری دومینیکن  کاشته است.پس ازآن بسرعت پیاز ازآنجا به مکزیکو و امریکای مرکزی و جنوبی و شمالی  انتشار یافته است .درقرن شانزدهم میلادی        جراح معروف فرانسوی مدعی شدکه پیاز برای معالجه بیماری          مفیداست .