آرتیشو ( کنگر فرنگی ) Artichoke

کلیات گیاه شناسی آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت یم شود . رومی ها در حدود 2000 سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می کردند . آرتیشو  در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کشت شد . اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد . کلمه Artichoke  از کلمه  ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است . آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان درد . آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه  ای راست که ارتفاع آن بحدود یک متر می رسد . برگهای آن پهن و دراز مانند برگهای کاهو است که برنگ سبز تیره است . در انتهای ساقه میوه  آن که بشکل میوه کاج یا سیب فلس در است مشاهده می شود .گلبرگهای آن ضخیم  و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد . برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها با نشده و سفت  و سبز باشد . هنگامیکه برگهای آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد . فصل آرتیشو معمولا ماههای فرودرین و دریبهشت ( آپریل و می )است .

ترکیبات شیمیایی: برگهای خوردنی آرتیشو درای اینولین ، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine  می باشد . سینارین خاصی زیاد کننده ترشحات صفرارا درد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است . در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است : انرژی                               14 کالری پروتئین                            1/5 گرم آب                                86 گرم مواد چرب                       0/1 گرم مواد نشاسته ای            5 گرم کلسیم                        22 میلی گرم فسفر                         40 میلی گرم آهن                          0/6 میلی گرم سدیم                       30 میلی گرم پتاسیم                    0 25 میلی گرم                  ویتامین آ                  40 واحد بین المللی ویتامین ب 1             0/04 میلی گرم  ویتامین ب 2             0/02  میلی گرم ویتامین ب 3            0/6 میلی گرم ویتامین ث              5/2 میلی گرم

خواص داروئی: آرتیشو  از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است . قسمت مورد استفاده آرتیشو برگها و قسمت سوط آن است که بنام قلب آرتیشو معروق می باشد . آرتیشو : 1) کبد را تمیز و اعمال کبد را تنظیم می کند . 2)ترشح صفرا را افزایش می دهد . 3) از جمع شده چربی در کبد جلوگیری می کند و آنهایی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده کنند 4) یرقان مزمن را درمان می کند . 5) تقویت کننده بدن است . 6) موجب دفع ادرار می شود . 7) تب بر است . 8) در درمان رماتیسم موثر است . 9) یبوست های ناشی از عدم صفرا را درمان می کند. 10) در درمان ورم روده موثر است . 11) باعث دفع سنگهای کیسه صفرا می شود . 12) نیروی جنسی را افزایش می دهد . 13) کلیه و مثانه را گرم می کند . 14) گاز و نفخ معده  و روده  را از بین می برد . 15) باعث هضم غذا می شود . 16) بیماریهای کبدی را درمان یم کند . 17) کلسترول خون را پائین می آورد . 18) داروی لاغری است و کسانیکه می خواهند وزن کم کنند و لاغر شوند می توانند هر روز آرتیشو بخورند . 19) سرگیجه را برطرف می کند . 20) آنهائیکه گوششان زنگ می زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می کند  . 21) مبتلایان به بیماری قند می توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم کنند . 22)  در درمان میگرن موثر است . 23) در برطرف کردن بیماری آسم اثر مفید درد . 24) نقرس را برطرف می کند . 25) آرتیشو رگها را تمیز کرده و تصلب شرائین را درمان می کند . 26) در برطرف کردن اگزمت موثر است . 27) در درمان اکثر بیماریهای پوستی اثر مفید درد . 28) سموم بدن را دفع می کند . 29) زخم های ریه و روده را درمان می کند . 30) برای جلوگیری از ریزش مو ار برگهای آرتیشو ضماد تهیه کرده  و به سر بمالید . 31) برای برطرف کردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید . 32) عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می کند . 33) برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو بمقدر سه فنجان در روز استفاده کنید .

مضرات : آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود ضمنا طعم آرتیشو را دوست ندارند . اینگونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند .