سیب زمینی هندی

نوعی غده زیرزمینی گیاهی است  خیلی شبیه سیب زمینی می باشد.آن را « سیب زمینی هندی » و در جنوب امریکای شمالی و برخی مناطق دیگرآن را نیز «سیب زمینی شیرین » Sweet potato نامند.به انگلیسی به طورکلی Yam گفته می شود.

گیاهی است از پیچکهای بالا رونده از خانوده   Dioscoreaceae جنس  Dioscorea دارای گونه های مختلفی است که نام  گونه های معروف آن Dioscorea batatas.و Dioscorea quinqueloba Thunb.و Dioscorea japonica Thunb. است که در چین و ژاپن کاشته می شود و می رویند. Dioscorea bulbifera L. که مترادفهای آن D.Sativa وThunb.  D.crispata Roxb. و   D.pulchella Roxb می باشد.

گونه های فوق بیشتر در هندوستان  می رویند ولی در سایر مناطق گرم دنیا نیز انتشار دارند.

مشخصات

دیوسکوریا گیاهی است پایا از پیچکهای بالارونده دارای ساقه زیرزمینی ضخیم وغده زیرزمینی آن مملو از نشاسته وکمی قند است ودر مناطق گرم هر دو نیمکره شمالی و جنوب می روید و اغلب به عنوان گیاه غذایی کاشته می شود. در افریقا و امریکای جنوبی و هندوستان و برخی مناطق دیگر غده آن به مصرف تغذیه می رسد.

غده های شبیه سیب زمینی  این گیاه که در ابعاد یک تخم مرغ   یا کوچکتر است و همچنین ریشه های ضخیم آن دارای تانن و ساپونین و چندآلکالوئید سمی است. در بعضی گونه ها مقدار آلکالوئید بیشتر و در برخی کمتراست و به هر حال لازم است که قبل ازخوردن با تمهیداتی سمیت غده ها رفع  شود. برای این کارمعمول است غده ها را خرد کرده چندین بار خوب بشویند و پس ازآن خوب بپزند که در اثر شستن مکرر و پختن الکالوئید از بین برود .شستن آن باید متناوباً با آب نمک وآب خالص انجام گیرد و پس ازآن پخته شود (برکیل).

  روش دیگر این است که در آب مخلوط با خاکسترچوب آن را مدت زیادی می جوشانند تا سمیت آن رفع شود (پتلو) .

از اکثر قریب به اتفاق گونه های این گیاه درطب  سنتی به عنوان دارو استفاده می شود.

درهر یکصد گرم غده خام این گیاه مواد زیر وجود دارد :

آب 73 گرم ، پروتئین 2 گرم ، موادچرب 2/0گرم ،نشاسته وکمی قند22 گرم ،کلسیم 20   میلی گرم ، فسفر 69میلی گرم ،آهن 6/0میلی گرم ، پتاسیم 600 میلی گرم ، ویتامین A خیلی کم ، تیامین 10/0  میلی گرم ، رایبوفلاوین  04/0میلی گرم ، نیاسین 5/0 میلی گرم و ویتامین C9 میلی گرم .

خواص –کاربرد

در هندوستان از غده های گونه (D.alata) به عنوان ضدکرم و برای کنترل جذام و بواسیر و سوزاک خورده می شود.

غده گونه  D.bulbifera  در موارد بواسیر  و اسهال خونی و سیفیلیس توصیه می شود. در Pentsao (کتاب طب سنتی معروف چینی ) خوردن میوه این گیاه توصیه می شود.

درچین آن را تونیک و بازساز و در عین حال غده های این گیاه را سرد وخنک کننده و تونیک  می دانند و معتقدندکه اگر مدت مدیدی در رژیم غذائی وارد و مرتباً خورده شود برای طول عمر و افزایش قوای فکری خوب است .قابض است و در موارد اسهال تجویز می شود و ضماد آن را در استعمال خارجی روی آبسه و زخمهای کفگیرک و جوش کورک می اندازند