درکتب فارسی با نامهای »هویج وحشی» ،»هشفیفل «،»اشقاقل «،»هشقیقل«،»ششقاقل «،»گزبری » ، « ریشه گزبری »،»زردک ریگی «،»شقاقل » آمده است . به فرانسوی Panais cujtiv e , Panais، »نوع مزروع آن «و Panais checacul »نوع صحرایی آن «و به انگلیسی نوع مزروع آن را Parsnip و نوع وحشی آن را Wild Parsnip گویند.
گیاهی است از خانوادة Umbellifcrac ونام علمی نوع وحشی آن را که ریشه آن شقاقل مرباست Malabaila Schekakul Boiss مترادف آن Tordylium sekakul Mill., Pastinaca
sccacul Russ. می باشد.
شقاقل گیاهی است دوساله شکل ظاهری آن شبیه گیاه هویج برگهای آن دارای بریدگی ودر عین حال دندانه دار سا قه های آن گوشه دار است ریشة آن که برای تهیه مربا مصرف می شود نسبتا0ضخیم وضخامت آن درحدیک انگشت ، پرگره وکمی شیرین است .میوة آن در ابعاد یک نخود برنگ تیره و گلهای آن به صورت چترمرکب در انتهای شاخة گل دهنده ظاهرمی شود.گیاه شقاقل مربا در ماسه های مرطوب و حاشیه جنگلهای متراکم انتشار دارد .در ایران دردماوند،شمال ایران و شیراز درکوه برفی می روید.
در اروپا و آمریکای شمالی به عنوان سبزی و همچنین علوفه بکار می رود.
ریشه گیاه شقاقل ازنظرطبیعت طبق نظرحکمای طب سنتی کمی گرم و تر می باشد و از نظر خواص معتقدند که بازکننده انسداد مجاری عروق ، مبهی و گرم کننده می باشد و برای گرم کردن معده وکلیه وکبد تاثیر بسزایی دارد. اشتها را کاهش می دهد و ممکن است ایجاد سردرد نماید از این نظر باید با عسل خورد و مربای آن با عسل مضار آن را برطرف می کند .
مقدار خوراک آن تا 20 گرم است .خواص دارویی آن تا 4 سال باقی می ماند.
ترکیبات شیمیایی
در هر یکصدگرم نوع اهلی شقاقل خام مواد زیر وجوددارد :
آب 79 گرم ، پروتئین 7/1 گرم ، چربی 5/0گرم ،هیدراتهای کربن ( قندونشاسته ) 15 گرم ،کسیم 50 میلی گرم ، فسفر77 میلی گرم ، آهن 7/0 میلی گرم ،سدیم 12 میلی گرم ، پتاسیم 541 میلی گرم ، ویتامین A 30 IU ، تیامین 08/0میلی گرم ، رایبوفلاوین 09/0میلی گرم ،نیاسین 2/0میلی گرم و ویتامین C 16میلی گرم .
در هر یکصدگرم نوع اهلی شقاقل پخته کم آب مواد زیر وجود دارد:
آب 82 گرم ،پروتئین 5/1 گرم ،چربی 5/0گرم هیدراتهای کربن ( قند ونشاسته ) 13گرم ،کلسیم 45 میلی گرم ، فسفر 62میلی گرم ،آهن 6/0 میلی گرم ، سدیم 8 میلی گرم ، پتاسیم 379 میلی گرم ، ویتامین A 30 IU ، تیامین 07/0میلی گرم ، رایبوفلاوین 08/0میلی گرم ، نیاسین 1/0میلی گرم و ویتامین C 10میلی گرم ..