ترب


چاپ  ارسال با ایمیل 

ترب

درکتب طب سنتی با نام » فجل  «و» فجل مزرع «  نامبرده می شوده به فرانسوی         و به انگلیسی         گفته می شود.گیاهی است از خانواده         نام علمی آن          می باشد .

مشخصات

 ترب و تربچه گیاهی است یکساله برگهای آن پهن با بریدگیهای بسیار نامنظم ،ناصاف ،زبر،سبزخاکستری در بعضی ارقام بی کرک و در برخی ارقام باکرک زبر. برگها ریشه ای است یعنی مستقیماً از یقة ریشه گیاه خارج می شود.ساقه های گل دهنده آن خیلی منشعب و بلندی گیاه تا 60 سانتی مترمی رسد.گلهای آن به رنگ سفید ، سفید مایل به زرد و بنفش در انتهای شاخه گل دهنده ظاهرمی شود. میوه آن خورجین  (        ) است که درآن دانه های ترب به رنگ زرد یا سیاه قرار دارد قوة نامیة بذرها از 4 سال کمتر است و اگربیش از 4 سال بماند نسبت درصد تخمهای  بدون نیروی نامیه در آن افزایش پیدا می کند.

 بطورکلی دوقسم ترب اهلی  یا فجل مزروع معمول است :

1.تربچه یا ترب تابستانه

2.ترب سیاه یا ترب زمستانه

1.      تربچه به رنگهای مختلف  قرمز،قرمزو سفید،قرمزکه دریک انتها سفیداست و زرد،با اشکال مدور و دراز وجود دارد.این تربچه را درتمام فصول می توان کاشت البته به استثنای ماههای زمستان که به علت سردی هوا در هوای آزادکشت آن میسر نیست .ارقام زودرس آن پس از یک ماه می رسد و قابل برداشت است .

2.ترب سیاه یا ترب زمستان که بین آنها چند رقم ترب سیاه دراز زمستان ،ترب سیاه گرد تابستان و ترب قرمز زمستان چینی در زراعت مورد توجه است. این نوع ترب ریشه درشت زمستانه در اواسط تابستان کاشته می شود و محصول آن در پاییز  برداشت می شود.

ترکیبات شیمیایی

 از نظرترکیبات شیمیایی بررسی هایی نشان می دهدکه در تخم ترب اسانس روغنی فرار وجود دارد و به علاوه در هر یکصدگرم ریشه و یا غده ترب در حدود 01/0میلی گرم ارسنیک  یافت می شود و همچنین در ریشه آن وجودگلوکوزید و آنزیم  ومتیل مرکاپتان گزارش شده است . بررسی دیگری نشان می دهد که از واریته قرمز- بنفش ترب ماده سی نین و از واریته قرمز-زرد آن ماده پلارگونین   جدا شده است .

گزارش دیگری مبین آن است که ماده رنگی بنفش رنگ که قسمت قابل خوردن ترب را رنگین می نماید، ماده ای به نام مالوین کلراید است. گلوکوزید موجود در ریشه ترب مزروع در اثر آنزیم به اسانس و ماده ای به نام رافانول  تبدیل می شود. طعم تند ترب مربوط به وجود ماده ای به نام سنوول در ترب است . سنوول نام کلی و یا ژنریک  یکدسته موادی است که ایزومرهای اترسولفوسیانیک هستند.

در هریکصدگرم ترب خام مواد زیر موجوداست :

آب94 گرم ، پروتئین 1گرم ، موادچرب 1/ گرم ،هیدراتهای کربن 6/3 گرم ،

خاکستر8/گرم کلسیم 30 میلی گرم ،فسفر31میلی گرم ،آهن 1میلی گرم ،سدیم18 میلی گرم ،ویتامین آ 10 واحدبین المللی ،پتاسیم 322 میلی گرم ، تیامین03/0میلی گرم ،رایبوفلاوین 03/0میلی گرم، نیاسین  3/0میلی گرم و ویتامین ث 26 میلی گرم .

خواص- کاربرد

کاربرد دارویی ترب در مناطق خاور دور بر اساس آنچه که درکتب گیاهی طبی انتشار یافته در امریکا و اروپا درج شده ، عبارت است از:

 ترب مزروع به منظور کاربرد دارویی آن در چین ، ژاپن ، هند  ، هندوچین به کار می رود . له شده ریشه و برگ وگل وتخم آن همه مصارف دارویی دارند.

در ژاپن:  له شدة آن به شکل ضماد برای تسکین درد روماتیسم به کارمی رود. عصاره  له شده ریشه یا له شده ریشه برای تسکین سرفه خورده می شود. عصاره له شده ریسه به عنوان معرق و ضد اسهال نیز خورده می شود و به سبب دیاستازی  که دارد به هضم غذاهای نشاسته ای کمک می کند.جوشانده گلهای خشک آن و یا تخم بریان شده آن برای قطع اسهال ساده مفید است .شست وشوی بدن با آب جوشاندة برگهای آن برای تسکین درد کمر نافع است .

 در چین : ریشه ترب بادشکن و نیرودهنده است .له شده ریشه آن را به صورت ضماد برای سوختگی پوست در اثرآتش  و ضرب خوردگی و کوفتگی و سوختگی پوست در اثرآب جوش و تعفن پا مصرف می کنند. پس از این که گیاه به میوه  نشست و میوه آن رسید، جوشانده ای که از غده های مغزدار ترب (پوک نشده باشد) تهیه شود برای قطع  اسهال خونی می خورند، بسیار نافع است . این جوشانده را در چین باگوشت قرمز می پزند و سوپ آن را می خورند ، برای قطع سرفه و استسقا مصرف می شود. تخم ترب عیناً مانند ریشه آن بادشکن و نیرودهنده است و همچنین برای نرم کردن سینه و ازدیاد ترشح ادرار و تقویت معده مفید است . تخم ترب را برای رفع کمی اشتها و در موارد سوء هاضمه می خورند و بسیار نافع است و برای قطع تب و سرفه و در موارد فلجهای ناگهانی ناشی از سکته مغزی مفید است .

در هند و چین : در تمام موارد فوق ترب و تخم ترب را مصرف می کنند و به علاوه از خوردن تخم آن درموارد سرطانهای معده نیز استفاده می شود و در استعمال خارجی در موارد ورم پستان در مادران شیرده بسیار مفید و موثراست (  ) .طبق نظر حکمای طب سنتی مشرق زمین که درکتب سنتی منتشرشدة ایرانی مندرج است،ترب مزروع از نظرطبیعت گرم  و خشک است تخم آن از سایر قسمتهای گیاه گرمتر و خشکتر است و ریشه آن گرم وخشک است ولی کمتر از تخم آن . در موارد خواص آن معتقدند که ترب ایجاد گاز و نفخ و آروغ می کند و تخم آن گاز و نفخ  را تحیل می برد. دربعضی از اشخاص برگ آن به هضم  غذا کمک می کند و در مورد بعضی دیگر که درمعده آنها رطوبت بسیار باشد، ترب مانع هضم غذا می شود. اگر روغن ترب چند قطره درگوش ریخته شود برای تحلیل بادهای گوش بسیار نافع است. اگر داخل ترب را خالی کرده روغن گل سرخ درآن بریزند و برآتش گذارندکه جوش بخورد و نیم قطره از آن درگوش بریزند برای تحلیل باد و رفع دردگوش بسیار نافع است .آب برگ ترب برای افزایش بینایی چشم نافع است و خوردن دم کرده آن برای قطع سرفه کهنه مزمن و دفع اخلاط غلیظه حادث در سینه و غرغره  با آب دم کرده آن با سکنجبین برای دیفتری  نافع است. به نظر ابن ماسویه طبیب معروف خوردن آب ترب برای هضم غذا و باز کردن انسداد وگرفتگی های کبد و طحال نافع و برای استسقا و طحال و یرقان مفید است. تخم آن نفخ را تحلیل می برد و اشتها را

زیاد میکند  و درد کبد را تسکین می دهد. خوردن  2 گرم از تخم آن بعد از غذا برای هم غذا بسیارنافع است .اگر با سکنجبین خورده شود قی آور است  و معده را پاک می کند . خوردن تخم ترب و ریشه ترب برای درد مفاصل و سیاتیک و درد سرین و  خارش حادث از بلغم مفید است. ضماد ترب با عسل برای زخمهای جراحات بد و ضماد تخم آن با سرکه برای از بین بردن آثار غانغرایا نافع است. خوردن دم کرده ترب مدر است و برای ازدیاد و ترشح ادرار و بازشدن  ادرار مفید است. خوردن آب سرشاخه های بدون برگ ترب بقدر30 گرم برای اخراج سنگ مثانه مفید است خصوصاً اگر با سکنجبین خورده شود.

اگر آب برگ و شاخه های ترب بقدر 100گرم با شکرخورده شود برای اخراج زردآب و استسقا مفید است و اگر با نمک خورده شود برای طحال و بازکردن انسداد وگرفتگی های کبد و یرقان نافع است .

اگر داخل ترب را خالی کرده و با تخم شلغم پر نمایند و سرآن را با قطعه ای شلغم مسدودکنند و درخمیرگرفته و درآتش بپزند و آن را باعسل بخورند برای اخراج سنگ مثانه بسیارنافع است .و این کاررا تا سه روز پی درپی باید ادامه دهند. خوردن تخم ترب مدر است و قاعده آور و ترشح ادرار و حیض و شیر را زیاد می کند. محرک نیروی جنسی است و قی آور و برای درد کبد سرد و ورم طحال نافع است. ضماد تخم ترب با سرکه برای دفع سم مار شاخدار و سم سایرگزندکان نافع است. مالیدن آب ترب به بدن موجب گریز حشرات می شود. خوردن ترب رنگ صورت را بازمی کند و ضماد ترب با آرد شیلم (گندم دیوانه یا چچم ، به فصل مربوط به آن در سایرجلدهای این  کتاب مراجعه شود) برای روییدن مو و جلوگیری از ریزش مو نافع است و ضماد

آن با عسل برای تحلیل ورم زیر چشم . ضماد تخم آن با عسل برای رفع آثار ضربه وکوفتگی و خون مردگی  و لکه های پوست بدن مفیدا ست .

  اسراف در خوردن آن موجب دل پیچه و متعفن شدن اخلاط است و مضر سر و حلق و دندان می باشد در این مورد باید نمک و عسل و زیره که در سرکه انگوری خیسانده و پرورده شده باشد،خورد.مقدار خوراک از تخم ترب تا4 گرم و ازآب آن تا  100گرم است.

گونه دیگری ازجنس       وجود داردکه نام علمی آن             است این گیاه که نوعی ترب وحشی یا به عبارتی اجداد ترب اهلی است به  فرانسوی                  و به انگلیسی                    گفته میشود.

گیاهی است یکساله ، ریشه آن عمودی و مخروطی کمی ضخیم ومنشعب . بلندی ساقه آن 60-40 سانتی متر پوشیده ازکرک زبر که  درموقع لمس  کردن زبری آن  احساس می شود. برگهای آن پوشیده ازکرک ،گلهای آن سفید یاکمی مایل به زرد با رگه های بنفش . میوه آن خورجین (          ) ،  متوزم که در موقع رسیدن میوه شکافته می شود. این گیاه به طور فراوان در مزارع و زراعتهایی که مراقبت نشده و وجین نمی شوند بخصوص در خاکهای سیلیسی ،دیده می شود و پرورش نیز داده می شود.

از نظر شباهتی که اندام و اعضای خارجی گیاه با خردل وحشی دارد این گیاه اغلب با خردل وحشی         که نام علمی آن        است اشتباه می شود .گیاه        یک گیاه آهک گریز است یعنی در خاکهای آهکی خوب  رشد نمی کند در صورتی  که خردل  وحشی  یک گیاه  آهک دوست است و درخاکهای آهکی خوب رشد می کند ، به علاوه گلهای خردل وحشی زرد زنده است درصورتی که گلهای       معمولاً سفید است .

 تخم این گونه ترب نیز تند و گس است و به جای خردل می توان آن را مصرف کرد. از نظر خواص درمانی نیز مشابه آن است البته ضعیف تر از خردل است .و برای کنترل روماتیسم مفید است. در تخم این گیاه در حدود 35 درصد روغن قابل استخراج  وجود دارد.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد